[English] Pronunciation - Dành cho người chưa biết phát âm - Part 1

Một số khái niệm

1- IPS là gì, tại sao cần phải biết bảng này?

IPS (International Phonetic Symbol), là bảng phiên âm theo chuẩn quốc tế. Dựa vào nó chúng ta mới có cách đọc tiếng anh chuẩn xác được thông qua phiên âm, giáo viên có thể sai nhưng từ điển không bao giờ sai, giả sử giáo viên dạy bạn phát âm sai từ đó, bạn nghe và đọc theo, sẽ tiếp cái sai đó. Vậy nên việc học bảng phiên âm quốc tế IPS rất quan trọng, nó được nhiều sử dụng toàn cầu được quy ước cụ thể. Việc bạn sẽ nói tiếng Anh theo người Anh hay tiếng Anh theo người Mỹ không quan trọng, bạn cứ phát âm theo chuẩn IPS là ok.
Nếu bạn chưa biết gì về nó hay chỉ nghe nói thì phần trình bày dưới đây, ít nhiều sẽ giúp ích được bạn. Bạn có thể sẽ không còn gặp khó khăn mỗi lần tra từ điển chỉ biết được nghĩa là gì nhưng hoàn toàn không biết cách đọc, cũng không phải đọc bừa mà không rõ đúng sai. Và đây chính là cơ hội của bạn, còn chờ gì nữa mà không nắm bắt!

2- Phân loại âm:

• Voiced sound (âm rung). Cách nhận biết âm rung rất dễ bạn cứ đặt tay lên cổ họng của bạn. Bạn thử nói từ "con mèo nó trèo cây cau" hoặc "a b c d", khi bạn nói ra được từ như vậy, dây thanh quản (vocal cords) của bạn rung lên. Thì đó chính là âm rung.
• Unvoiced / voiceless sound (âm không rung). Tương tự, Cách nhận biết âm không rung cũng rất dễ bạn cứ đặt tay lên cổ họng của bạn. Ví dụ: bạn thử thở dài một hơi "h", khi đó hơi từ phổi của bạn đi qua thanh quản nhưng không rung dây thanh quản và tiếp tục đi ra ngoài. Thì đó chính là âm không rung.

• Nasal sound (âm mũi) đây là âm rất đặc biệt, trong bảng IPS chỉ gồm 3 âm /m/,  /n/ và /ŋ/. Để phát được âm này, hơi sẽ thoát qua đường mũi, không qua khoang miệng, khoang miệng sẽ đóng vai trò như buồng dội âm (hơi sẽ vang dội ở đây), xuống phần bên dưới bạn sẽ biết rõ hơn về nó. Nó không phải là một nhóm riêng mà so với các loại khác có chút đặc biệt, nó vẫn thuộc nhóm âm rung, khi phát 3 âm này dây thanh quản rung rất nhiều.

3- Phân loại độ dài âm:

So về độ dài, Tiếng Anh có hai chia thành hai loại âm, ta có short sound (âm ngắn) và long sound (âm dài). Đọc  rất dễ hiểu, nếu từ mà bạn phát âm từ dài thành ngắn, người nghe sẽ hiểu sai từ bạn muốn nói. Nên việc phát âm dài ngắn rất quan trọng.
• Âm ngắn: khi phát âm, âm đó sẽ được đọc nhanh gọn dứt khoát, âm nào ra âm đó, không kéo dài lê thê. Khi đọc bạn sẽ cảm nhận được là khi phát ra âm đó bạn không mất quá nhiều sức, đọc đơn giản, không gượng ép. Vd: /ɪ/ giống âm 'i' của tiếng Việt, khi đọc bạn đọc nhanh gọn dứt khoát là xong.
• Âm dài: khi phát âm, âm đó sẽ kéo dài hơn so với âm ngắn. Khi đọc bạn sẽ cảm thấy mất sức hơn so với âm ngắn. Vd như /i:/     giống âm 'i' của tiếng Việt, tương tự ví dụ trên nhưng khác nhau về độ dài, cho nên khi đọc âm này bạn kéo dài âm hơn so với âm kia.
Một đặc điểm nhận dạng âm dài là gì là khi bạn thấy dấu hai chấm theo sau nguyên âm đó thì biết nó là âm dài.

Vậy tại sao phân biệt âm dài ngắn quan trọng? Như mình đã nói phía trên, nếu bạn phát âm từ dài /i:/ thành ngắn /ɪ/, người nghe sẽ hiểu sai từ bạn muốn nói, mà hiểu sai thì coi như xong. Sau đây mình sẽ cho ví dụ cụ thể:
+ sheep /ʃiːp/ : con cừu
+ ship /ʃɪp/ : con tàu
Các bạn không có điều kiện mua từ điển thì có thể tra từ online tại:

1. Oxforddictionaries.com

2. Oxfordlearnersdictionaries.com

3. Vdict.com