Khái niệm cơ bản về âm trầm, âm cao, âm trung của âm thanh

Bản chất của âm thanh là các sóng dao động cơ học (thường xét trong môi trường không khí), và một trong những đơn vị cơ bản nhất của âm thanh chính là tần số. Tai người có khả năng nghe được dải tần số âm thanh trong khoảng từ 20Hz đến 20kHz (số lần dao động từ 20 đến 20.000 lần/giây). Và để dễ xác định hơn thì người ta thường chia dải tần số từ 20Hz đến 20KHz này ra làm 3 “khoảng tần số” cơ bản, đó chính là Bass, Mid và Treble. Những tần số nào vượt ra khỏi giới hạn từ 20Hz đến 20kHz sẽ được gọi là hạ âm (nếu thấp hơn 20Hz) và siêu âm (nếu cao hơn 20kHz).

Bạn có thể nghe thử các tần số âm thanh ở video dưới đây. Tuy nhiên nên nghe bằng 1 cặp loa khá tốt trở lên mới cảm nhận được đầy đủ dải tần số này (nếu nghe bằng loa vi tính chất lượng quá kém thì bạn sẽ phát hiện ra là ở những tần số quá thấp hoặc quá cao bạn sẽ không nghe thấy gì cả, tức là do cặp loa mà bạn đang nghe không đủ khả năng phát ra được những tần số đó), ngoài ra cũng chống chỉ định với bạn nào bị “say tàu xe” nhé

Chất âm cơ bản của âm thanh, thì sẽ có 3 dải tần chính sau đây: Âm trầm, Âm trung, Âm cao

Hình ảnh: Chất âm cơ bản của âm thanh

Âm trầm( Bass) là gì: Trong âm nhạc tiếng Bass là dãy âm tần dễ nhận biết nhất nhưng cũng thường bị đánh giá sai nhiều nhất, bao gồm 3 loại bass sau đây:

+ Bass sâu( Deep Bass) ta sẽ hay gặp từ này trên vỏ hộp khi mua tai nghe có bass tốt.

+ Bass trung( Midbass).

+ Bass cao( upper Bass).

Nhiều người vẫn hay lầm tưởng rằng tiếng Bass càng nhiều, càng hùng hồn là Bass hay. Tuy nhiên thực tế hoàn toàn trái ngược, Bass nhiều và mạnh mẽ chưa hẳn đã hay.

Chúng ta nghe âm Bass là để cảm nhận cái hay, nét tinh tế và chất lượng chứ không đơn thuần chỉ nghe số lượng nhiều ít của Bass bởi tiếng Bass khi được tái tạo trung thực sẽ mang đến cho âm nhạc rất nhiều màu sắc và cảm xúc.

Tiếng Bass là cái sườn của giai điệu và nhịp điệu trong âm nhạc.Nhưng không may, rất khó để tái tạo hoàn hảo dãy âm tần này bởi vì tiếng Bass phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố như: Phòng nghe, Ampli, Loa, Dây truyền dẫn tín hiệu thậm chí cả nguồn phát nhạc.

- Thuật ngữ phổ biến khi ta nghe và mô tả âm bass hay: Sâu, căng, tròn, êm, chặt chẽ, chính xác, nhanh, có lực.

- Thuật ngữ phổ biến khi ta nghe và mô tả âm bass dở: ù, nặng nề, mỏng, ngắn, chậm chạp, thiếu lực.

Những thuật ngữ vừa nói trên là sự cô đọng lại với đôi tai mỗi người, nó mang tính trừu tượng và cực kỳ miên man không thể diễn tả được 1 cách chính xác nhất

Nếu âm trable là da, âm trung là thịt thì Âm Bass chính là bộ xương cho khuôn mẫu hoàn hảo đó, Xương tốt khi xương có tủy.

Dải tần số Bass cũng được chia nhỏ ra thành:

Low bass (Deep bass) : ~ 20Hz – 80Hz
Bass : ~ 80Hz – 320Hz
Upper bass (High bass) : ~ 320Hz – 500Hz

Bass là dải tần số thường bị đánh giá sai lệch nhiều nhất trong âm thanh. Người nghe thiếu kinh nghiệm thường nhầm lẫn giữa “độ sâu” và “cường độ” của âm Bass. Khi nghe những dàn loa đang chơi “nhạc mạnh” với âm lượng lớn thì chưa chắc đó đã là Bass tốt. Một bộ loa có âm Bass tốt sẽ thể hiện được những tần số rất thấp (Bass xuống rất sâu) ngay cả ở mức âm lượng không quá lớn, không bị rền, không có cảm giác âm Bass bị “kéo đuôi”.

Tuy nhiên đó là những định nghĩa về mặt lý thuyết, còn về sở thích thì mỗi người lại khác nhau và còn phụ thuộc cả vào thể loại âm thanh – âm nhạc đang trình diễn, không thể mặc định âm Bass như thế nào là “hay nhất” được. Ví dụ khi nghe nhạc Rock, nhạc Electronic thì Bass nghe phải chắc, gọn, dứt khoát và có lực thì sẽ phù hợp hơn. Ngược lại nếu nghe nhạc Pop – Ballad, Country thì lại cần âm Bass trầm sâu một cách thật mềm mại và tinh tế…

Âm trung(Mid) là gì: Nói 1 cách máy móc nhưng dễ hiểu nhất thì âm trung chính là giọng hát của ca sĩ( vocal), từ ngàn xưa đã tồn tại âm mid: tiếng nói của con người, tiếng lào xào của lá cây và tiếng kêu của muông thú... Điều thú vị mà hiếm khi những người nghe nhạc quan tâm đó là hầu hết năng lượng của âm nhạc đều tập trung ở tiếng Mid và đôi tai của con người cũng cực kỳ nhạy cảm với âm này( bạn có công nhận rằng tiếng gió thổi đôi tai bạn cảm nhận rất tốt không. Nhiều bạn khi đến đây sẽ đặt câu hỏi “trong các bản hòa tấu thì đâu sẽ là âm mid”

Câu trả lời đó là độ nhuyễn của nhạc cụ, độ nhuyễn này không phải là âm thanh ta nghe được khi các nhạc cụ trình diễn mà là cái nền tổng quát khi chúng phối hơp với nhau.

Ví dụ sau đây sẽ chỉ rõ cho chúng ta cách cảm nhận “màu sắc” tiếng Mid: Khi ta nắm bàn tay lại tạo thành hình dáng như một chiếc cốc, sau đó đặt tay lên miệng và thử hát một đoạn nhạc, vừa hát vừa đóng và mở bàn tay. Lúc này ta sẽ có cảm giác giọng hát của mình có sự thay đổi, lúc to lúc nhỏ, khi lên cao khi xuống thấp( về cường độ và tần số), sự biến đổi này được gọi là “Màu Sắc” của tiếng Mid.

- Thuật ngữ phổ biến khi ta nghe và mô tả âm trung hay: Ngọt, mượt, đầy đặn.

- Thuật ngữ phổ biến khi ta nghe và mô tả âm trung dở: khô, thô.

+ Âm mid hay( đạt tiêu chuẩn) là khi người nghe có cảm giác âm tần này rõ ràng, ấm, dễ chịu..... Một nhà đánh giá thiết bị âm nhạc nôi tiếng ( quên tên rồi) đã từng phát biểu: Không có tiếng Mid âm nhạc không là gì cả

Mid là dải tần số phổ biến nhất trong tự nhiên (giọng nói con người, tiếng sóng biển, tiếng kêu của đa số loài động vật, âm thanh trong sinh hoạt hàng ngày…), đôi tai chúng ta nhạy cảm nhất và cũng đánh giá chính xác nhất ở dải tần số này. Một âm Mid được coi là tốt khi có sự rõ ràng, mượt mà, độ chi tiết tốt và làm cho người nghe cảm thấy dễ chịu.

Low mid : ~ 500Hz – 1kHz
Mid : ~ 1kHz – 2kHz
High mid : ~ 2kHz – 6kHz

Âm Cao( treble) là gì: Định nghĩa máy móc, ngắn ngon và xúc tích thì Âm treble là tiếng " leng keng của kim loại " hay với chất giọng của con người: có giọng trầm( ồm ồm), giọng bình thường, nhẹ nhàng( đi vào lòng người).Và cuối cùng là giọng thánh thót hoặc chua, hoặc hét ( thì đây là treble) tức là âm thanh có âm tần cao !

Tiếng Treble được cho là nền tảng tạo ra chất lượng âm thanh hay, điểm nhấn của 1 bản nhạc hoặc 1 ca khúc. Nếu Bass là dẫn dắt, mid là hài hòa thì tất cả 2 âm trên sẽ làm nền cho trable biểu diễn . điều này quan trọng đến nỗi nhiều thiết bị âm nhạc đắt tiền, cao cấp nhưng vẫn bị cho là tầm thường vì thể hiện âm Treble không xuất sắc.

- Thuật ngữ phổ biến khi ta nghe và mô tả âm trable hay: trong,sáng, mượt, ngọt, êm, mịn, nhẹ, dịu .. 1 số người cảm nhận rằng khi trable quá mượt thì sẽ cho ta cảm giác ướt át, ủy mị( tức là yếu đuối), nhưng với quan điểm của cá nhân tôi đó mới là âm trable đỉnh cao, 1 thứ gì đó gọi là " Phiêu " . Một âm tần cao biểu diễn mượt mà đến mức yếu đuối đó mới là chất riêng !

- Thuật ngữ phổ biến khi ta nghe và mô tả âm trable dở: chói, khô, cứng.

Có dải tần số âm thanh trải dài từ khoảng 6kHz đến 20kHz, âm Treble góp phần làm tăng độ chi tiết, tươi sáng, sắc bén của mọi âm thanh ta nghe thấy trong cuộc sống. Tiếng Treble “ngon” sẽ không bị quá “bén” hoặc chói gắt, mà sẽ thánh thót và “trong vắt như pha lê”. Do cấu tạo sinh học của lỗ tai và vùng não cảm nhận âm thanh, con người chỉ nghe được tới khoảng tần số 20kHz, nhưng theo 1 số cuộc nghiên cứu của những hãng âm thanh hàng đầu trên thế giới thì ở những tần số siêu âm (cao hơn 20kHz) con người tuy không nghe được những vẫn “cảm nhận” được, góp phần làm gia tăng cảm xúc khi nghe nhạc. Do đó đã có khá nhiều nhà sản xuất tạo ra những chiếc loa có thể phát ra tần số cực cao (khoảng trên 30kHz) nhằm làm tăng “cảm giác nghe” của những thính giả khó tính

Nguồn: sưu tầm