Hướng dẫn làm mạch in thủ công

I. IN Mạch
Sau khi hoàn thành file layout .MAX, ta đem file đi in, nhớ nói là in giấy ủi mạch:
Có nhiều chổ in (Bảo Tín gần KTX SPKT)
Trong TUT này sử dụng mạch có file .MAX sau để làm ví dụ:

II. CẮT:

1. Cắt phần layout từ giấy in:
( vì layout khá nhỏ nên ta in được 6 bản trên 1 mặt giấy để tiết kiệm đồng thời cũng có cái thay thế ngay khi ủi mạch không dính hết )

2. Đo trước phần mạch cần ủi khoảng bao nhiêu rồi dùng thước kẻ khung bản mạch cần ủi. Sau đó cắt như trong hình:


Chú ý:
- Board đồng nên mua loại L, cỡ size 20×30 (18k).
- Dao cắt mạch (10k), có thể dùng cưa nhỏ thay thế.
- Thước nên dùng loại thước cứng, thước sắt – gỗ càng tốt, tránh dùng nhựa mềm sẽ hư thước và dễ trượt vào tay.
Ta nên cắt theo thước một vài lần để lấy đường canh, sau đó thì không cần thước nữa.


Thao tác theo hình, dùng góc dưới của dao mà cắt.
Sau khi cắt mạch trên sâu đến ½ đến 1/3 độ dầy board, ta lật mặt sau cắt theo đường đó, tránh trường hợp chỉ cắt 1 mặt khi bẻ mặt sau sẽ không đẹp.


Sau cùng dùng tay bẻ nhẹ, ta được mảnh board cần ủi:

III. Ủi

1. Dùng giấy nhám hoặc miếng rửa chén chà board như hình, nhằm đánh hết phần đồng oxi hóa để mực dễ dính lên. Yêu cầu: board sau khi đánh phải sạch và sáng.

2. Thoa nhựa thông lỏng (nhựa hàn chì), hộp này mua tầm 6k-8k. (có thể bỏ qua bước này cũng được)

3. Dùng tay thoa đều như hình, không cần nhiều, chỉ cần lớp mỏng là đủ, nhựa này sẽ giúp việc truyền nhiệt tốt hơn

4. Dùng giấy lau thật sạch


5.  Ta gấp các nếp giữa giấy và board để đánh dấu sao cho mạch sau khi ủi nằm đúng vị trí.

6. Dùng một ít băng dán cố định như hình:

7. Dùng bàn ủi, lúc này đã nóng sẵn (đặt nhiệt độ khoảng 80%) đè hẳn lên board và kéo từ từ, từ mép bên này sang mép bên kia cho toàn bộ giấy dính vào board, sau đó tăng nhiệt độ lên max, di chuyển bàn ủi, mức độ đè vừa phải. (có thể dung 1 lớp giấy để lớp tránh rách giấy in mạch nhưng thời gian và nhiệu độ tang lên)

8.  Sau đó ủi đi, rồi lại ủi lại; ủi tới rồi lại ủi lui cho đến khi các đường nét mạch lằn lên như hình thì dừng lại, với board cỡ 6×8 này thì tầm khoảng 4p-5p là được.
-         Đối với các bạn mới làm thì phần trung tâm mạch và các mép ngoài dễ bị bỏ sót và do đó mực không dính hết. Ta cần chú ý dùng mũi bàn ủi và các phần gần cạnh bàn ủi mà chà kĩ các phần đó.


9. Các chú ý:
-          Phần quét nhựa thông lỏng là option, nhựa thông lỏng giúp tiết kiệm thời gian ủi và ủi dễ dàng hơn. Bạn nào cảm thấy tự tin rồi thì có thể bỏ qua phần này.
-          Việc đè mạnh quá mức có thể làm giấy trượt trên board -> hỏng, hoặc dùng mũi bàn ủi chà mạch sẽ gây rách giấy.

IV. Ngâm:
- Board sau khi ủi xong đem ngâm vào nước sạch, chờ khoảng 2 phút cho giấy mềm và rã ra:

- Lột giấy ra, từ từ, chậm và nhẹ thôi.

- Dùng phần thịt của ngón tay chà nhẹ trên board để chà đi phần giấy còn bám lại (chỉ cần tương đối thôi)

- Tàm tạm thế này:

- Dùng bút lông kẻ lại vết mực đã mất (4k/cây). Nhớ dùng giấy thấm cho mạch khô rồi kẻ.

- Ngâm mạch vào nước đã pha bột sắt, với lượng nước thế này + bịch bột sắt 3k/gói có thể ngâm 5-6 board 6cmx8cm.

- Nhớ úp mặt board đồng xuống dưới rồi lắc nhẹ, nếu lắc liên tục thì tầm 10p là ta được mạch. Còn 3p lắc một lần thì thời gian lâu hơn.

Lưu ý: Dung dịch ngâm mạch khá độc, không nên để dây vào tay/mắt, các bạn có thể khoan 1 lỗ nhỏ trên board rồi xuyên 1 sợi dây qua để cầm, tránh tiếp xúc với nước ngâm mạch.

- Dùng giấy nhám/miếng rửa chén chà mực ra, việc chà sẽ nhanh hơn nếu dùng thêm axeton (16k/chai)

- Và thành phẩm là đây:

Chú ý trong phần này:
- Các lỗ nhỏ ở chính giữa chân linh kiện dùng để khoan không bị trượt, cần chú ý rửa sạch giấy và ngâm cho hết mấy lỗ này.
- Dung dịch sắt nếu còn dùng được thì đậy lại thì lần sau mới dùng tiếp được.
- Với các mạch đường nét lớn thì không cần dùng axeton ( khá độc nếu tiếp xúc nhiều ), ngược lại với các nét nhỏ 12-15mils thì chỉ dùng giấy nhám sẽ dễ bay luôn đường đồng.

V. Khoan

Kê mạch lên cao để khoan cho dễ.
- Đưa mũi khoan sát vào lỗ rồi bấm nút, tự tin rồi thì dùng khoan khỏi cần nút nhấn luôn.

- Cần chú ý tránh run tay, mũi khoan sẽ phá hỏng pad đồng, giữ chắc tay và khoan dứt khoát.


- Board sau khi khoan xong:

VI. HÀN

Hàn từ linh kiện thấp nhất đến cao nhất. Mạch này có 1 jump, ta hàn jump đầu tiên. Jum có thể lấy chân linh kiện cắt ra, mình hay xài chân led vì thấy nó vuông vuông đẹp . Sau đó hàn tiếp điện trở, tụ 22p,47p; rồi 104p; rồi dip, nút nhấn…
- Chi tiết hướng dẫn hàn nằm ngoài phạm vi bài viết này. Nhưng đối với các bạn mới bắt đầu thì các bạn chú ý thế này: để phần mũi hàn tiếp xúc với cả pad đồng và chân linh kiện, chờ 1 tí cho pad nóng lên, rồi vừa đưa chì hàn vừa xoay mũi hàn và gạt dứt khoát mũi hàn ra là được.




- Sau khi hàn xong, các bạn nên quét một lớp nhựa thông pha xăng thơm lên mạch để bảo vệ mạch, nếu không thì chỉ sau 1 vài ngày đường đồng bị oxy hoá đen thui, dẫn điện kém và nhìn board rất xấu.
(nhựa thông mua về đập nhỏ, pha với xăng thơm # với nhựa thông lỏng dùng ở phần trước)



Chúc các bạn thành công!